عملیات بدر

بعد از عملیات خیبر، دشمن علاوه بر سازماندهی سپاه های اول، دوم، سوم و چهارم، اقدام به تشكیل فرماندهی شرق دجله و رده های مواضع پدافندی در سراسر منطقه جنوب كرد و در مسیر آب راه ها و در داخل نیزارها كمین هایی قرار داد تا در صورت هجوم نیروهای ایرانی، نقش هشدار دهنده و تاخیری داشته باشند و از نزدیكی نیروهای شناسایی به خط دشمن نیز ممانعت به عمل آورد و به منظور زیر نظر داشتن هرگونه تحرك و داشتن دید كلی بر هور و اطراف آن دكل های متعددی را نصب كرد. گذشته از كمین و نصب دكل ها، در آب راه ها موانع قابل ملاحظه ای ایجاد كرد كه گذشتن از آن ها بسیار سخت و بلكه غیر ممكن می نمود. بعد از این موانع، سیل بندی هم مشرف بر آب به عرض 12 متر و ارتفاع 2 متر احداث كرده و بر روی آن سنگرهای متعددی تعبیه، كه از سه جهت، دارای دید كافی بر روی آب بود.

در حالی كه دستیابی به یك جناح از دشمن در شمال بصره و قطع جاده مهم بصره – العماره، كه می توانست منطقه مانور مناسبی را برای عملیات های آینده به سمت بصره و یا العماره باز نموده و دروازه جدیدی را برای ورود به مناطق خشكی جدید بگشاید، هم چنان به عنوان یك هدف مهم تلقی می شد؛ عواملی هم چون تجربیات به دست آمده از عملیات خیبر در خصوص الزامات پشتیبانی و تاكتیكی و عملیات آبی و خاكی، جبران بسیاری از نواقص و كمبودهای مهندسی موجود در عملیات مذكور، در اختیار داشتن جزایر مجنون به عنوان مناطق واسط و سرپل كه امكان تمركز نیروها و انتقال تجهیزات به جلو را تسهیل می نمود، موجب شدند منطقه غرب هورالهویزه مجدداً برای انجام عملیات بزرگ بعدی انتخاب گردد.

اهداف عملیات

دستیابی و تسلط بر جاده العماره – بصره و نیز راهیابی به مركز اصلی هورهای غرب دجله – كه استان های ناصریه، بصره و العماره را احاطه كرده است – و هم چنین تسلط بر شرق دجله همراه با انهدام نیرو از جمله اهداف این عملیات بود.

هم چنین تسلط بر شرق دجله همراه با انهدام نیرو از جمله اهداف این عملیات بود. هم چنین، پاكسازی پاسگاه هایترابه، بلال، ابولیلهو نیز روستاهایالبیضه، الصخره، پَد خندقو انهدام پل هایالعزیر، خندقو ... در حد شمالی منطقه عملیات؛ و پاكسازی روستاها و انهدام پل هایی همچونجوبیرو ... در حد جنوبی منطقه در دستور عملیات بود.

منطقه  عملیات

منطقه عملیات در غربهورالهویزهواقع است كه از شمال بهترابهوزجیهو از جنوب به القرنه و كانال سوئیب محدود می گردد. این منطقه دارای دو نوع طبیعت متفاوت است: یك خشكی در قسمت غربی كه حداقل عرض آن 2 كیلومتر در زجیه و حداكثر عرض آن 8 تا 9 كیلومتر در عزیر و الهاله می باشد و 2 هور بزرگ (هورالهویزه در شرق و هورالحمار در غرب) این خشكی را احاطه نموده اند.

طول منطقه عملیات از ترابه تا الهویدی حدود 50 كیلومتر می باشد. زمین آن از جنس خاك رس نمكی و به حالت گرد است. در نزدیكی سیل بندهای هور نیز با نشست آب، منطقه حالت باتلاقی به خود می گیرد.

هم چنین، منطقه مذكور توسط رودخانه دجله به دو قسمت شرقی و غربی تقسیم می شود كه  4/3 خشكی منطقه در شرق رودخانه واقع است. جاده حساس و مهم بغداد – بصره نیز در غرب رودخانه واقع است.

وسعت كل منطقه عملیات اعم از خشكی و هور 1000 كیلومتر مربع می باشد كه 250 كیلومتر مربع آن خشكی و مابقی آن هور می باشد، دراین منطقه یكی از بزرگ ترین ذخایر نفت عراق موجود می باشد كه دولت عراق مشغول بررسی و نقشه برداری آن شده بود.

استعداد دشمن

از منطقهقلعه صالحتا نهر سوئیب تحت فرماندهی نیروهای شرق دجله بود. استعداد و نحوه گسترش یگان های دشمن به صورت زیر بود:

الف – فرماندهی دفاع الاهوار؛ از قلعه صالح تا الكساره:

- دو گردان كماندویی یوسف و عبدالله از لشكر 10.

- تیپ 2 كماندویی سپاه چهارم .

ب – لشكر 35 پیاده؛ از منطقه الكساره تا نهر روطه.

- تیپ 429 پیاده با پیاده با 3 گردان .

- تیپ 94 پیاده با 3 گردان.

- قاطع القادسیه، خالد، الصنادیه، صدام، دینار الثانی.

- دو گردان كماندویی الفیحا و محمد قاسم از لشكر 5 مكانیزه.

- نیروهای كماندو الشیبانی.

- 4 گردان تانك .

- 5 گردان توپخانه.

ج – فرماندهی نیروهای دفاع از بصره، از نهر روطه تا نهر سوئیب :

- تیپ 93 پیاده با 3 گردان.

- تیپ 703 پیاده با 3 گردان.

- قاطع الشهید .

- یك گردان تانك.

- یك گردان توپخانه.

د – لشكر 31 پیاده ، از نهر سوئیب تاپاسگاه طلائیه:

- تیپ 118 پیاده.

- تیپ 49 پیاده.

- تیپ 605 پیاده.

- سه گردان توپخانه.

نیروهای كه دشمن حین عملیات برای پاتك وارد منطقه كرد نیز عبارت بودند از:

- لشكر 10 زرهی با تیپ های 17 و 42 زرهی و 24 مكانیزه.

- لشكر گارد ریاست جمهوری با تیپ های 1 مكانیزه، 2 زرهی، 3 نیروی مخصوص و 4 زرهی.

- لشكر 4 پیاده كوهستانی با تیپ های 5، 18 و 29 پیاده.

- لشكر 6 زرهی با تیپ های 16 و 30 زرهی و 25 مكانیزه.

- لشكر 1 مكانیزه با تیپ های 27 مكانیزه، 34 زرهی و 51 مختلط.

- لشكر 5 مكانیزه با تیپ های 20 و 15 مكانیزه.

- تیپ های 65، 66 و 68 نیروی مخصوص.

- تیپ 10 زرهی.

قوای خودی

نیروهای عمل كننده در منطقه تحت پوشش سه قرارگاه عملیاتی و با فرماندهی مركزی قرارگاه خاتم الانبیاء (ص) به شرح زیر تشكیل گردیده بود:

قرارگاه نجف تحت فرماندهی قرارگاه خاتم الانبیاء (ص) هدایت نیروهای زیر را به عهده داشت:

- لشكر 25 كربلا.

- لشكر 14 امام حسین (ع).

- لشكر 5 نصر.

- لشكر 7 ولی عصر (عج).

- تیپ 15 امام حسن (ع).

- تیپ 18 الغدیر.

- تیپ 21 امام رضا (ع).

- گردان  های ویژه شهید صدر.

- گروه 22 توپخانه (2 گردان).

- گروه 40 توپخانه رسالت (1 آتشبار).

- لشكر 77 پیاده ارتش.

محدوده عملیاتی قرارگاه نجف: از منطقه ترابه تا آب راه نینوا .

قرارگاه كربلا  تحت فرماندهی قرارگاه خاتم الانبیاء(ص) هدایت نیروهای زیر را به عهده داشت:

- لشكر 17 علی ابن ابی طالب (ع).

- لشكر 31 عاشورا.

- لشكر 8 نجف اشرف.

- لشكر 27 محمد رسول الله (ص).

- تیپ مستقل 44 قمربنی هاشم (ع).

- لشكر 21 پیاده ارتش با 9 گردان پیاده، 2 گردان مكانیزه و 3 گردان تانك.

- لشكر 28 پیاده ارتش.

- گردان های 327، 350، 347، القارعه، 397، 372، 364 و 343 توپخانه.

محدود عملیاتی قرارگاه كربلا: از جنوب خط حد قرارگاه نجف تا شمال پَد الهویدی

قرارگاه نوح تحت فرماندهی قرارگاه خاتم الانبیاء (ص) هدایت نیروهای زیر را به عهده داشت:

- لشكر 41 ثارا... .

- تیپ احمد ابن موسی.

محدوده عملیاتی قرارگاه نوح: از پد الهویدی تا كانال سوئیب.

هم چنین، دو قرارگاه ظفر 1 و 2 تحت نظر قرارگاه خاتم الانبیاء (ص) برای قرارگاه های نجف و كربلا منظور شده بود:

الف – قرارگاه ظفر 1

از سپاه،  تیپ ویژه شهدا

از ارتش، تیپ 1 از لشكر 23 نوهد

ب – قرارگاه ظفر 2

از سپاه،  تیپ مستقل 33 المهدی (عج)

از ارتش، تیپ مستقل 55 هوابرد (4)

در مجموع، نیروهای عمل كننده سپاه عبارت بودند از:  345/31 بسیج، 964/13وظیفه و 17010 پاسدار.

طرح عملیات

برای انجام عملیات، منطقه مورد نظر به دو محور شمالی و جنوبی تقسیم شد. محور شمالی به قرارگاه نجف، و محور جنوبی به قرارگاه كربلا واگذار شد.

قرارگاه نجف از شمالالبیضه تا امتداد آب راهجمل، و قرارگاه كربلا از شمال، مقابل آب راه جمل و روستاینخیره در شرق دجله؛ و از جنوب، منطقه القرنه (خط الهاله) وارد عملمی شدند. قرارگاه نوح (ع) نیز ماموریت داشت ضمن تصرف پدافندی و گسترش در آن محور، به سوی پلزردان پیشروی كند و سپس كانال سوئیب را شكافته و آب را به سمت بصره جاری نماید.

هم چنین به دو قرارگاه فرعی ظفر و نجف 2 ماموریت های جداگانه ای به صورت احتیاط و نیز انجام عملیات فریب واگذار شد. به این ترتیب كه قرارگاه ظفر می باید آماده می شد تا در صورت امكان به طریق هلی برد از العزیز به طرف شمال – در غرب روخانه دجله – حركت كند. نجف 2 نیز ماموریت اجرای آتش روی جاده العماره – بصره و شمال پل العزیر به عهده داشت.

شرح عملیات

عملیات در ساعت 23 روز 20/12/1363 با اسم رمز مباركیاالله، یاالله، یاالله و قاتلوهم حتی لاتكون فتنه، یا فاطمه الزهرا، یا فاطمه الزهرا، یا فاطمه الزهرا(س) آغاز گردید و در همان ساعات اولیه، تمامی خطوط و استحكامات دشمن به سرعت در هم كوبیده شد.

در منطقه قرارگاه كربلا، لشكرهای 8 و 31 به سرعت خود رابه خط دوم دشمن رسانده و در ساعت 2 بامداد پس از پاكسازی این خط كه دارای تعدادی مین پراكنده نیز بود، به سمت دجله حركت نمودند. تیپ 44 نیز پس از شكستن خط اول، سریعا یك گردان 110 نفری انفجار را به همراه مواد لازم از روی جاده خاكی جوبیر به سمت پل فرستاد و در ساعت 02:30 اعلام كرد كه پل بتونی جوبیر را از دوطرف منهدم نموده است.

در منطقه قرارگاه نجف، به علت وجود چند كمین در فاصله زیادی از خطوط اول دشمن، موج دوم نیروها كه می بایست از آبراه های اصلی حركت كنند با این كمین ها درگیر و در نتیجه متوقف شدند و تا ساعاتی بعد مشغول پاكسازی منطقه گردیدند.

یكی از یگان های قرارگاه نوح نیز در قسمت پَد الهویدی و سیل بند اول دشمن به سیم های خاردار و موانع دشمن برخورد كرد و سپس با تعویض محور و حل مشكلات در ساعت 3 بامداد خط اول را شكسته و پاكسازی پَد الهویدی را تا ساعت 03:20 به پایان رساند و سپس به سمت داخل پیشروی كرد.

در آغاز روشنایی صبح (ساعت 6) قرارگاه نجف پاكسازی خط اول خود را به جز البیضه به اتمام رساند در حالی كه واحدهایی از لشكرهای 7، 5 و 14 روی خط دوم درگیر بودند. در این میان، نیروهای لشكر 25 به علت طولانی بودن مسیر خود تا صبح به هدف نرسیده و به عقب بازگشتند. منطقه ترابه نیز به طور كامل پاكسازی گردید.

پس از الحاق نیروهای قرارگاه كربلا در خطوط اول و دوم، لشكر 17 از سمت شمال به سمت دجله اقدام به پدافند به سمت شمال نمود و واحدهایی از لشكرهای 8 و 31 به كنار دجله رسیدند.

در منطقه قرارگاه نوح نیز لشكر 41، پَد الهویدی و سیل بند اول را پاكسازی كرد.

با شروع روشنایی صبح،  پاتك های دشمن نیز آغاز شد. فشارهای ممتد دشمن در طول روز اول منجر به بازپس گیری پَد الهویدی و رخنه محدود در چند محور دیگر گردید. در شب دوم، واحدهایی از قرارگاه نجف در محور چهارراه دوم پَد خندق و جنوب آن وارد عمل شدند. لیكن با مقاومت دشمن مجبور شدند به مواضع قبلی خود بازگردند. در این میان، قرارگاه كربلا موفق شد منطقه پیشرفتگی رودخانه دجله و جنوب جوبیر(كیسه ای) را تصرف و تامین نماید. هم چنین، واحدهایی از این قرارگاه موفق شدند خود را به دجله رسانده و ضمن وارد آوردن ضربات موثری بر دشمن، رو به جنوب پدافند نمایند.

با شروع روشنایی صبح روز دوم، پاتك های دشمن با شدت بیشتری آغاز گردید و تا پایان این روز موفق به تصرف سیل بند دوم و الصخره و رخنه در برخی نقاط سیل بند اول در جنوب و شمال پَد خندق گردید.

در منطقه قرارگاه كربلا، پاتك های دشمن عمدتاً از منطقه الهاله به سمت همایون انجام شد كه پس از انهدام تعدادی تانك و نفربر و به گل نشستن تعدادی دیگر، دشمن بدون نتیجه عقب نشست.

در روز سوم عملیات، با بمباران هوایی دشمن تعدادی از واحدهای قرارگاه نجف در وضع نامناسبی قرار گرفتند. چهار راه پَد خندق نیز به دست دشمن افتاد و نیروهای خودی در 600 متری شرق این چهار راه مستقر گردیدند.

در شب و روز چهارم عملیات، واحدهای قرارگاه نجف در شمال چهارراه پَد خندق به دلیل عدم الحاق به جنوب و نیز فشار دشمن، به مواضع اولیه خود عقب نشینی كردند. هم چنین یكی از واحدهای قرارگاه كربلا از خط صفین 3 به سمت شمال تك نمود كه در بعضی از محورها تا جاده خندق پیشروی كرد، لیكن به دلیل عدم پاكسازی منطقه و نیز عدم الحاق با نیروهای قرارگاه نجف مجبور شد به خط صفین 3 باز گردد. سپس، پاتك های شدید دشمن به خط پدافندی صفین 3 آغاز شد. در این پاتك ها، دشمن نتوانست رخنه ای در خط پدافندی مذكور ایجاد كند.

در شب پنجم، قرارگاه كربلا با نیروهای باقی مانده خود به غرب دجله تك نمود. اگر چه این قرارگاه توانست ضمن انهدام نیروهای دشمن مستقر در شرق برگراه، قسمت اعظم پل ابوعران را تخریب كند، لیكن با فشارها دشمن از سمت شمال، جنوب و جنوب شرقی تا صبح روز پنجم (25/12/1363) مجبور شد منطقه غرب دجله رابه جز سیل بند غربی – در داخل كیسه ای – را تخلیه كند.

با روشنایی صبح روز پنجم پاتك های دشمن با شدت تمام آغاز گردید و تا بعد از ظهر این روز دشمن موفق به ایجاد رخنه در كناره شرقی دجله و برهم زدن آرایش پدافندی خودی گردید. آتش توپخانه دشمن نیز از این روز شدت گرفته و خطوط اول و دوم و سیل بند عقب آب راه ها را مورد هدف قرار داد.

با روشنایی صبح روز ششم، پاتك های دشمن ادامه یافت كه در ساعت 10 صبح خطصفین 3 به طور كامل به پشت جاده النهیر، جمل 3 منتقل شد. با فشار دشمن و پراكندگی واحد های خودی وضعیت خط بسیار نامساعد بود. بر همین اساس و به دلیل عدم تضمین برای حفظ خط پَدافندی شمال منطقه با توجه به این كه در صورت شكستن خط فوق، تمامی نیروهای منطقه درخطر انهدام قرار می گرفتند، تصمیم گرفته شد عقب نشینی شود. این عقب نشینی از ساعت 5 بعد از ظهر 26/12/1363 آغاز شد و تا ساعت 10 شب به پایان رسید و پل پَد چهارم در چند نقطه منهدم و قطع گردید. منطقه ترابه و پَد خندق تا 700 متری شرق چهار راه پَد در دست نیروهای خودی باقی ماند.

در شب 2/1/1364 دشمن به روستای ترابه پاتك كرد كه با دادن 16 اسیر و تعدادی تلفات مجبور شد عقب نشینی كند.

نتایج عملیات

طی عملیات بدرعلاوه بر تلفات سنگین كه به دشمن وارد شد، بیش از 500 كیلومتر مربع از منطقه هور از جمله روستاهایترابه، لحوك، نهروان، فجره و نیز جاده خندق به طول 13 كیلومتر،  كه فاصله آن با جاده  العماره –  بصره 6 كیلومتر است،  به تصرف نیروهای خودی درآمد،

لازم به ذكر است كه پس از این عملیات، عراق با استفاده از پشتیبانی هوایی و موشكی خود به حملات گسترده به شهرها و مناطق مسكونی و نیز كشتی های حامل نفت ایران مبادرت ورزید.

تلفات و خسارات وارده به دشمن طی عملیات بدر به شرح ذیل می باشد:

- كشته و زخمی شدن بیش از ده هزار نفر.

- به اسارت در آمدن 3200 نفر.

- انهدام 250 تانك و نفربر

- انهدام 40 قبضه انواع توپ.

- انهدام 200 خودرو.

- انهدام 60 قبضه انواع خمپاره انداز.

- انهدام 15 دستگاه مهندسی.

- انهدام 4 هواپیمایPC – V .

- انهدام 2 هواپیمای میگ و سوخو.

- انهدام 4 هلی كوپتر.

- به غنیمت گرفته شدن 50 قبضه انواع خمپاره انداز.

- به غنیمت گرفته شدن 2 دستگاه رازیت.

منابع:مركز مطالعات وتحقیقات جنگ سپاه.سایت  اینترنتی

عملیات خیبر

مقدمه

اهداف عملیات

منطقه عملیات

علت انتخاب هور

استعداد دشمن

قوای خودی

طرح عملیات

شرح عملیات

نتایج عملیات

زندگی نامه شهید همت

مقدمه

پس از فتح خرمشهر و عقب نشینی سراسر ارتش عراق، دشمن برای دست یابی به پدافند مطمئن تدابیری به كار بست؛ به گونه ای كه در مناطق كوهستانی، ارتفاعات مرزی را   همچنان در اشغال خود نگه داشت؛ و در مناطق پست، با به كارگیری موانع مصنوعی موقعیت خود را تحكیم بخشید. در عین حال، دشمن از موانع طبیعی نیز به منظور ایجاد اطمینان بیشتر بهره می گرفت. در این میان، رودخانه عریض اروند و منطقه وسیع هورالعظیم از نگرانی دشمن نسبت به تهاجم قوای ایران كاسته بود. این موضوع در منطقه هورالعظیم بیشتر مشهود بود، به طوری كه دشمن هیچ گونه مانعی را برای ایجاد پدافند در غرب این منطقه در نظر نگرفته بود. عراق هرگز نمی پنداشت آب گرفتگی وسیع هورالعظیم برای نیروهای پیاده ایران قابل عبور باشد؛ و نیز گمان نمی كرد قوای مسلح ایران تلاش اصلی خود را در این منطقه قرار دهند.

هم چنین عراق در سال های سوم و چهارم جنگ تاكتیك های جدیدی اتخاذ كرد، كه طبعا نیازمند به كارگیری تاكتیك ها و تدابیر جدید بود. به منظور برهم زدن معادله نظامی جنگ به نفع جمهوری اسلامی و به دست گرفتن ابتكار عمل، منطقه هور با سه ویژگی انتخاب گردید:

1-   ضعف و ناتوانی دشمن در عملیات آبی – خاكی.

2-   سرعت عمل.

3-    غافلگیری.

منطقه هور با توجه به تجارب به دست آمده از عملیات رمضان تا والفجر 4 و با در نظر گرفتن توان خودی و دشمن، و نیز نقش زمین و تاثیر گذاری آن، انتخاب شد. نظر به راكد بودن نسبی آب هور و وسعت بیش از اندازه آن، كه طبعاً منجر به طولانی شدن عقبه های نیروهای خودی می شد و نیز فقدان زمین مناسب جهت قدرتمندی و قابلیت های نیروهای خود (پس از عملیات رمضان تا قبل از خیبر)، از جمله شرایط و عواملی بود كه موجب می شد دشمن تصور عملیات گسترده را از طرف هور نداشته باشد و همین تصور باعث گردید كه عراق، از جزایر مجنون شمالی و جنوبی و شرقی دجله تنها با چند گردان پدافند نماید.

در این میان، اجرای عملیات والفجر مقدماتی در منطقه شمال هور، به رغم نتایج غیرمطلوب آن، نتیجه ای بزرگ – هر چند غیر مستقیم – بر جای گذارد. عملیات در منطقه چزابه، شناسایی موقعیت ضعیف دشمن در منطقه هور را در پی داشت.

فرماندهان سپاه پاسداران كه به مناسبت عملیات والفجر مقدماتی در آن منطقه حضور یافته بودند، با مشاهده نقاط ضعف دشمن، سریعاً به طراحی عملیات خیبر پرداختند و با استفاده از تجربه حاصل از عملیات والفجر مقدماتی، ضریب امنیت را شدت بخشیده و رعایت حفاظت اطلاعات را اصل قرار دادند. مضافاً به این كه دو نكته مهم دیگر در دستور كار قرار گرفت. نكته اول، فعالیت های شناسایی بود كه با توجه به رعایت اصل حفاظت، به نیروهای بومی سپاه خوزستان واگذار شد.

نكته دوم، تغییر در سازمان رزم سپاه پاسداران و ایجاد قابلیت عملیات آبی – خاكی بود كه  باید متحقق می شد ، بر همین اساس، یگان دریایی سپاه (قرارگاه نوح) تشكیل شد. در عین حال، برای جلوگیری از هوشیاری دشمن، قرارگاه دریایی سپاه در بوشهر فعال گردید تا به این وسیله تلاش جدید به منظور افزایش فعالیت در خلیج فارس تلقی گردد.

اهداف عملیات

هدف از عملیات خیبر عبارت بود از انهدام نیروهای سپاه سوم عراق، تامین جزایر مجنون شمالی و جنوبی، ادامه تك از جزایر و محور طلائیه به سمت نشوه و الحاق به نیروهایی كه از محور زید به دشمن حمله می كردند. در نظر بود كه خشكی شرق دجله از طریق هور تصرف شود تا دشمن نتواند از سمت شمال سپاه سوم را تقویت كند.

منطقه عملیات

منطقه عملیاتی كه در شرق رودخانه دجله و داخل هورالهویزه واقع شده است، از شمال به العزیر و از جنوب به القرنه –  طلائیه محدود می گردد.

این منطقه دارای دو نوع طبیعت متفاوت است: هور و خشكی. قسمت خشكی، كه حداقل عرض آن 8 كیلومتر و حداكثر 10 كیلومتر است، توسط دو هور بزرگ – هورالهویزه در شرق و هورالحمار در غرب آن – احاطه شده است.

هم چنین، منطقه مذكور توسط رودخانه دجله به دو قسمت شرقی – غربی تقسیم می شود كه 3/4 آن در شرق رودخانه قرار دارد. جاده مواصلاتی عماره – بصره نیز در غرب رودخانه واقع است.

در داخل منطقه مزبور جزایر شمالی و جنوبی مجنون واقع است. هم چنین تاسیسات دیگری وجود دارد كه عبارتند از: دكل های برق، دكل های تقویتی رادیو و تلویزیون، تاسیسات و كارخانجات كاغذ سازی، چاه های نفت و ...

هور منطقه ای است هم سطح دریا كه در بعضی مناطق سطح آب آن 2 تا 3 متر بالاتر از آب دریاست و به طور كلی نسبت به مناطق هم جوار گود می باشد و در مسیر رودخانه های قدیمی و دایمی به وجود می آید و دارای روییدنی هایی به شرح زیر است:

1-   نی با ارتفاع 2 تا 7 متر كه عمدتاً در جاهای عمیق می روید.

2-   بردی(1) كه معمولاً ارتفاع آن بین 1 تا 2 متر است.

3-   چولان(2) كه در جاهای كم عمق می روید و ارتفاع آن كمتر از 50 سانتی متر است.

به علت پوشش فشرده  سطح هور از نی، بردی و چولان، تردد در آن تنها از معابری خاص (آبراه ها، نهر ها و یا محل عبور حیوانات وحشی) امكان پذیر است.

علت انتخاب هور

علاوه بر آنچه قبلاً ذكر شد، علت انتخاب هور به لحاظ عوامل زیر بود:

1-   پرهیز از تك جبهه ای (حمله رویاروی و مستقیم به دشمن را تك جبهه ای  می گویند).

2- حمله به جناح دشمن؛ شكل حضور دشمن در منطقه شرق بصره به گونه ای بود كه الحاق نیروهای خودی در طلائیه و سپس رسیدن به عقبه دشمن در نشوه، جناحی عمده از دشمن به تصرف در می آمد كه تزلزل خطوط دشمن را در پی داشت.

3-   عدم تصور دشمن نسبت به انجام عملیات در هور.

4-   بكر بودن منطقه.

5-   غیرممكن بودن مانور زرهی برای دشمن.

استعداد دشمن

منطقه مورد نظر برای عملیات در حوزه استحفاظی سپاه سوم عراق قرار داشت و در جریان عملیات یگان های زیردر این منطقه حضور یافتند:

الف – یگان های پیاده :

-   تیپ های 3، 5، 11، 18، 605،  702، 704، 93، 95، 96، 701، 501، 35، 419، 108، 113، 427، 36، 22، 23، 28، 418، 422، 19 پیاده.

ب – یگان های رزهی:

-        تیپ های 30، 16، 6، 56، 14، 26 و 37 زرهی و تیپ 55 مختلط.

ج – یگان های مكانیزه:

-        تیپ های 25، 8، 27، 15 و 20 مكانیزه.

د – گارد مرزی و گارد ریاست جمهوری:

-        تیپ های 5، 8 و 11 گارد مرزی و یك تیپ از گارد ریاست جمهوری.

هـ –  نیروی مخصوص:

-        تیپ 65.

و – جیش الشعبی و كماندو:

-        بیش از 10 گردان.

ز – توپخانه:

-        حدود 30 گردان.

قوای  خودی

 هدایت و فرماندهی عملیات بر عهده قرارگاه مركزی خاتم الانبیا (ص) بود. دو قرارگاه اصلی (كربلا و نجف) و پنج قرارگاه فرعی (نصر، حنین، بدر، حدید و فتح) تحت امر قرارگاه مركزی بودند. یگان های عملیاتی نیز به شرح ذیل بود:

الف – سپاه پاسداران:

-   لشكرهای 5 نصر، 8 نجف اشرف، 31 عاشورا، 19 فجر، 41 ثارالله، 17 علی ابن  ابی طالب (ع)، 14امام حسین (ع)، 27 محمد رسول الله (ص) و 7 ولی عصر(عج).

-   تیپ های مستقل 15 امام حسن (ع)، 10 سید الشهدا(ع)، 44 قمر بنی هاشم(ع)، 33 المهدی (عج)، 18 الغدیر و 21 امام رضا(ع).

-        تیپ های مستقل زرهی 72 محرم، 20 رمضان و 28 صفر.

-        یگان دریایی (قرارگاه نوح).

-        در مجموع، سپاه پاسداران 220 گردان عملیاتی در اختیار داشت و استعداد توپخانه آن نیز 7 گردان بود.

ب - ارتش جمهوری اسلامی:

-        لشكر های پیاده 77، 21، 28 و 55.

-        لشكرهای زرهی 81، 16 و 92.

قرارگاه خاتم الانبیاء(ص) به عنوان قرارگاه مركزی:

قرارگاه نجف تحت فرماندهی قرارگاه خاتم الانبیاء (ص) فرماندهی قرارگاه های فرعی را به عهده داشت:

قرارگاه نصرهدایت لشكر 5 نصر و تیپ 15 امام حسن(ع) را به عهده داشت.

قرارگاه حدید هدایت تیپ 44 قمر بنی هاشم و تیپ 21 امام رضا (ع) را به عهده داشت.

قرارگاه فتح هدایت لشكر 27 محمد رسول الله (ص) و تیپ 33 المهدی (عج)+ تیپ 18 الغدیر را به عده داشت.

قرارگاه حنین هدایت  لشكر 17 علی ابن ابی طالب (ع) و لشكر 41 ثارالله و تیپ 10 سیدالشهدا(ع) را برعده داشت.

قرارگاه بدر هدایت لشكر 8 نجف، لشكر 31 عاشورا، لشكر 19 فجر را به عهده داشت.

قرارگاه كربلا هدایت نیروهای زیر را به عده داشت.

از ارتش  لشكرهای 77، 21 و 28 پیاده و لشكر 8 زرهی.

از سپاه  لشكر 14 امام حسین (ع)، 7 ولی عصر (عج) و تیپ زرهی 72 محرم.

 لازم به ذكر است كه لشكر 16 و 92 زرهی ارتش در حین عملیات به كار گرفته شدند.

طرح عملیات

دو قرارگاه كربلا و نجف ماموریت داشتند ضمن تامین اهداف محوله، روی پل دوعیجی در شمال نشوه (غرب نهر كتیبان) الحاق كرده و سپس به سوی بصره ادامه عملیات دهند.

قرارگاه كربلا می بایست با عمل ازمحور زید و چسبیدن به نهر كتیبان جهت مسدود كردن منطقه ورودی دشمن در دو عیجی اقدام می كرد. قرارگاه نجف نیز پس از دستیابی به العزیر و القرنه و تصرف جزایر مجنون و الحاق به طلاییه، جهت بازكردن جاده طلاییه – نشوه كه تنها امید برای ادامه عملیات و انتقال نیرو و مهمات بود، اقدام نماید. یگان های تحت امر این قرارگاه می باید با عبور از طلاییه به سمت نشوه و تامین آن در پل دوعیجی به قرارگاه كربلا(نیروهای ارتش)ملحق می شدند. قرارگاه نجف برای تصرف اهداف خود به تشكیل پنج قرارگاه فرعی (نصر، بدر، حنین، حدید، فتح) مبادرت می ورزید.

قرارگاه دیگری با نام نوح(ع) وظیفه ترابری دریایی و پشتیبانی یگان های عمل كننده را برعهده داشت.

شرح عملیات

نكته قابل توجه قبل از آغاز تك، حضور گسترده نیروهای مانور قدس در مناطق عملیاتی، پس از انجام مانور در مراكز مختلف شهرستان ها بود. علاوه بر این، با توجه به مانور قدس و تهدید و اقدامات جنون آمیز دشمن و حمله موشكی به دزفول و بمباران شهرهای كرمانشاه، ایلام، رامهرمز و ...، جو كلی جنگ در كشور، شكل خاصی به خود گرفته بود.

عملیات در ساعت 21:30 روز 3/12/1362 با رمز یا رسول الله آغاز شد. در مرحله اول نیروهای قرارگاه نجف با تهاجم سراسری در مناطقی همچون تنگه و شهر القرنه، جاده بصره – العماره و نیز جزایر شمالی و جنوبی مجنون استقرار یافتند. در این میان، قرارگاه كربلا كه در محور زید وارد عمل شده بود، با به دست آوردن كمترین موفقیت موجب بازگشت یگان های ارتش به مواضع قبلی خود شد.

در مرحله دوم عملیات، دو تلاش اصلی در محور جزایر مجنون و طلاییه به منظور الحاق و سپس پیشروی به سمت نشوه در نظر گرفته شد؛ بنا به عللی پیشروی انجام نشد. در مقابل، دشمن به تدریج خود را بازیافته و پس از كشف اهداف عملیات و محورهای اصلی تك، تلاش اصلی خود را ابتدا روی پاكسازی حوالی جاده بصره – العماره گذارد و سپس روی طلاییه متمركز شد.

در ادامه عملیات، پس از آن كه محور زید با عدم موفقیت مواجه شد، لشكر 14 سپاه پاسداران كه تحت امر قرارگاه كربلا (ارتش) بود، آزاد شده و به همراه لشكر 27 ماموریت طلاییه را به عهده گرفت. در آن شب نبردی سخت درگرفت كه تا صبح به طول انجامید . در این میان، فشار دشمن همچنان ادامه داشت و با آن كه محور جاده طلاییه – به طول 6 كیلومتر–  در اختیار نیروهای خودی بود، لیكن وسعت كم منطقه مانور از یك سو و آتش انبوه و بسیار زیاد دشمن از سوی دیگر، امكان پیشروی الحاق با محور جزایر مجنون را ناممكن ساخته بود. به همین خاطر از ادامه عملیات در طلاییه صرف نظر شد و به این ترتیب اهداف عملیات خیبر به حفظ جزایر مجنون محدود شد.

بر همین اساس و با توجه به فشارهای دشمن، مرحله سوم عملیات به منظور تثبیت موفقیت خودی در جزایر انجام شد. دشمن كه هر گونه حضور نیروهای ایرانی در هور را خطری برای جاده بصره –  العماره می دانست با اجرای آتش شدید و توان پیاده وزرهی می كوشید جزایر مجنون را بازپس گیرد. این در حالی بود كه نیروهای خودی خسته از چند روز جنگ، نداشتن عقبه نزدیك و نیز عدم حمایت آتش توپخانه، به مقاومت خود ادامه می دادند. متقابلاً، دشمن با تمركز صدها قبضه توپ روی جزایر و بمباران مداوم آن ها با هواپیما و نیز در اختیار داشتن عقبه خشكی با واحدهای زرهی خود فشارهای متعدد و طاقت فرسایی را وارد می ساخت.

به رغم وضعیت یاد شده، نیروهای خودی می كوشیدند به هر صورت ممكن جزایر را حفظ نمایند. براین اساس، سپاه پاسداران با تمام استعداد خود جهت دفع تهاجم دشمن و حفظ جزایر در آن جا استقرار یافت.

نهایتاً دشمن كه در مقابل خود مقاومتی غیر قابل تصور و پیش بینی مشاهده می كرد، به تدریج از بازپس گیری جزایر ناامید شد و به تحكیم مواضع پدافندی خود مبادرت ورزید.

نتایج عملیات

عملیات خیبر كه به آزاد سازی منطقه ای به وسعت 1000 كیلومتر مربع در هور، 140 كیلومتر مربع در جزایر مجنون و 40 كیلومتر مربع در طلاییه انجامید، موجب افزایش عزم بین المللی در جهت كنترل ایران و جلوگیری از شكست عراق گردید؛ به گونه ای كه از تاریخ 3/12/1362 (زمان آغاز عملیات خیبر) تا تاریخ 30/7/1363 تعداد 474 طرح صلح از سوی 54 كشور مختلف جهان ارایه شد. شورای امنیت سازمان ملل نیز در تاریخ 11/3/1363 قطع نامه 552 خود را در خصوص پایان دادن به جنگ ایران و عراق تصویب نمود. این در حالی بود كه هیچ یك از قطع نامه و طرح های مذكور نظر ایران را تامین نمی كرد.

هم چنین، در این عملیات فرماندهان جنگ به اهمیت تاثیر تجهیزات دریایی و آبی – خاكی برای كسب نتایج مهم و حیاتی پی بردند و نیز سپاه پاسداران به یكی از  ضرورت های حساس و حیاتی در تكمیل و توسعه سازمان خود آگاه گردید و آن لزوم ایجاد تقویت و توسعه یگان های دریایی برای انجام عملیات های آبی – خاكی بود. این رهیافت، قابلیت سپاه در انجام عملیات عبور از هور و رودخانه های بزرگ را توسعه داد و هسته اصلی عملیات های بدر، والفجر8، كربلا3، 4 و 5 و نیز زمینه ای برای تشكیل نیروی دریایی سپاه پاسداران گردید.

تلفات و ضایعات عراق در این عملیات به شرح ذیل می باشد:

-        كشته و زخمی شدن حدود 15000 نفر.

-        به اسارت درآمدن 1140 نفر .

-        انهدام 150 تانك و نفربر و 200 خودرو.

-        به غنیمت در آمدن 10 تانك و 60 كامیون.

-        انهدام 21 تیپ  به میزان 20 تا 100 درصد.

پی نوشت ها: 1و2  نام گیاهانی كه در محیط های مردابی  به صورت خود رو رشد می نماید.

صل اول، خيرخواهي است و مهم است نيت ما براي هدايت مخاطب به سوي نماز از روي خيرخواهي باشد نه قصد تخريب و ضايع كردن. وقتي نيت ما خير باشد قطعا ً گفتار ما نيز گوياي نيت قلبي ما خواهد بود.

اصل دوم، احترام به مخاطب و حفظ كرامت و شخصيت و انسانيت مخاطب است. ممكن است به كسي كه مي‌خواهيم تذكر بدهيم و او را به كار نيك و پسنديده‌اي مثل اقامه نماز و مسجد دعوت كنيم يا از كار زشت و ناپسندي باز داريم، چه بسا در بسياري موارد ديگر او از ما بيشتر بداند و بفهمد و فقط در اين مورد مرتكب خطا شده است.

اصل سوم، شناخت و آگاهي است، بدين معنا كه خود ما به عنوان دلسوز و ناصح امين، نسبت به موردي كه مي‌خواهيم به مخاطب تذكر دهيم، بايد از لحاظ شرعي و قانوني و عرفي اطلاعات كافي داشته باشيم.

 اصل چهارم، كنجكاوي بي‌مورد و افراطي در مورد مخاطب است كه ممنوع است، زيرا سد بزرگي براي برقراري ارتباط با او مي‌شود.

اصل پنجم، صبر است كه كليد كاميابي است. در مقابل ناملايمات و سختي‌هاي ‌احتمالي تبليغ احكام دين، بايد صبور بوده و استوار باقي بمانيم و عجله و شتابزده و احساساتي اقدام نكنيم.

اصل ششم، عدم اصرار به مخاطب، زيرا وظيفه ما در مقابل افرادي بي‌نماز و سهل‌انگار در نماز، فقط تذكر دادن دوستانه است. تذكر بدهيم و عبور كنيم و اصلا ً با مخاطب دهن به دهن نشويم، حال اگر در مقابل يك منكر چندين نفر به مخاطب تذكر دهند، فرد ناخود‌آگاه خود را ملزم به رعايت معروف و ترك منكر مي‌بيند.

اصل هفتم كه آخرين اصل از جذب مخاطب به نماز است، برخورد ساده اما هنرمندانه است به گونه‌اي كه در جذب مخاطب به نماز و امر به‌معروف و نهي از‌منكر بايد مانند هر اثر هنري، تلاش كرد تا محتوايي خوب در شكلي اثر‌گذار به مخاطب ارائه شود و نبايد براي يك موضوع هميشه از يك روش ثابت استفاده كرد، بلكه لازم است گاهي با نگاهي به مخاطب و شرايط حاكم بر زمان، ارتباط، روش مناسب و شايسته‌اي را انتخاب كنيم.

همه ی کتاب های هفتم را از این جا دانلود کنید.

دانلود کتاب ها

مدرسه ای خوب با تمام امکانات با معلم هایی دلسوز و مدیر و معاون مهربان 

من در این مدرسه درس می خوانم . من از گفتن حقیقت هیچ ترسی ندارم 

کلاس ما از همه نوع بچه ای تشکیل شده است .

آنان قرار است ما را به اردو های بسیار ببرند . تا الان فقط یک ارده رفته ایم

در این جا سال ها را داریم